Een Haïtireis, altijd bijzonder om mee te maken.

Op maandag morgen 16 januari vertrokken wij, Peter van Lonkhuijzen en Jaap van Merkerk, voor een verblijf van 6 weken in Passe Catabois op Haïti. De reis was zo gepland dat we de binnenlandse chartervlucht binnen Port au Prince naar Port de Paix konden delen met Annemarie Wessels. Zij had de kerstperiode doorgebracht bij haar ouders in Heteren. De reis verliep volgens plan en het was leuk om te zien dat we vanaf London steeds in hetzelfde vliegtuig zaten, ondanks dat we verschillende vluchtnummers hadden.

Haïti is een onveilig land, daar hoeven we niet om heen te draaien. Je moet je altijd bewust zijn welke risico’s je neemt als je op pad gaat. Het land verkeert in chaos. De regering heeft geen macht, de wetten worden niet gehandhaafd en bendes regeren op straat. Dat geldt vooral in de grotere steden op belangrijke routes, gelukkig in geringe mate rond Passe Catabois. Ons verblijf in Port au Prince was strak geregisseerd en we hebben van alle gevaren gelukkig niets meegekregen. De volgende dag haalde Rob Hulshuijzen ons op bij het vliegveld in Port de Paix en na 20 km over hobbelige wegen en door drooggevallen en rivierpassages kwamen we veilig bij het ziekenhuis aan.

Voor Peter was het een weerzien van een omgeving waar hij 40 jaar geleden 12 jaar gewoond en gewerkt heeft. Natuurlijk was hij in de tussentijd een aantal keren teruggewenst, maar het terugzien van heel veel bekenden deed hem goed en het genoegen was duidelijk wederzijds. Voor mij was het de vierde keer dat ik hier was en dan denk je dat je weet wat je te wachten staat, maar het blijft verrassend. Mensen bewerken het land zonder de zekerheid dat er een goede oogst komt. De kinderen gaan naar school zonder uitzicht op goedbetaald werk. Mensen krijgen kinderen, maar hebben regelmatig niet de mogelijkheden om ze te voeden. Voor gezond water moet soms forse afstanden overbrugd worden omdat lang niet overal een werkende waterleiding beschikbaar is. Geen wonder dat veel Haïtianen hun heil buiten Haïti hopen te vinden. Helaas zijn ze zelden welkom. Blijven ze, dan moeten ze dealen met een niet functionerende overheid, corruptie en bandieten die reizen en vervoer van de noodzakelijke producten bemoeilijken of onmogelijk maken. Wat een land!

Toch vind je ook daar mensen die niet voor zichzelf kiezen, maar hun leven inzetten om hier aan de mensen meer hoop te geven en dat doen ze ook nog eens heel lang. Peter werd destijds uitgezonden door TearFund. Hij werkte in Passe Catabois en omgeving aan de waterleiding en probeerde nieuwe technieken om de landbouw te verbeteren. Hij deed dat samen met Ben Loyer die al eerder uit Canada kwam voor evangelisatie, maar niet minder om met zijn ervaring, als draglinemachinist met technisch inzicht, als pionier te beginnen met de aanleg van het eerste waterleidingsysteem in Noordwest Haïti. Uit de VS kwam Bruce (voorheen ingenieur bij Boeing Inc.) om de waterleiding professioneel aan te leggen en te beheren. Door deze mensen, samen met de UEBH (Haïtiaanse Baptisten kerk), werd Odrino opgericht om samen met lokale vertegenwoordigers de waterleidingsystemen en irrigatiewerken te beheren.

Ben Loyer is vanwege zijn leeftijd en gezondheid terug naar de VS. Bruce is ook na 40 jaar nog altijd actief en enthousiast om zijn werk voort te zetten.

Peter en ik waren ook een weekend te gast bij pastor Ivon in Foison. Deze predikant was daar al bij de komst van Ben Loyer en is nogal doortastend. Buiten een goed georganiseerde gemeente geeft hij leiding aan een school met 600 leerlingen, die nog altijd groeit. Hij heeft een handel in bouwmateriaal (cement), bouwde op eigen grond een waterpompinstallatie en een watertank van 100 m3 waaruit de school en het dorp gratis hun drinkwater krijgen. Voor zijn vrouw, met een opleiding als verpleegster, werd ruim 30 jaar geleden een kliniek gebouwd, die nog altijd in bedrijf is. Deze predikant is ook in de regio actief in het georganiseerde overleg tussen de predikanten. Het is prachtig om te zien hoeveel sommige mensen voor hun omgeving en de samenleving kunnen betekenen

Nee, ik vergeet niet waarom we naar Haïti gingen. Rob en Annemarie gingen in 2001 naar Passe Catabois om daar een ziekenhuis te beginnen. Dat ziekenhuis staat er en het mooie ervan is dat het opgericht is om ook de arme bevolking medische hulp te kunnen bieden, zelfs als ze het niet kunnen betalen. Annemarie en Jacqueline helpen samen met een staf van Haïtiaanse medewerkers heel veel patiënten en er worden wekelijks veel operaties uitgevoerd. Het ziekenhuis biedt hulp aan mensen vanuit een ruime omgeving, die soms meer dan 100 km reizen om geholpen te worden. Er zijn wel andere ziekenhuizen, maar er is een groot tekort aan specialisten en vaak worden daar de patiënten niet in behandeling genomen omdat ze het niet kunnen betalen. Een ander voordeel van het ziekenhuis in Passe Catabois is dat de energievoorziening volledig gebaseerd is op zonne-energie met een ruime accu-opslag voor de minder zonnige dagen. Hierdoor kunnen ze blijven werken in een tijd dat brandstof peperduur is en soms zelfs niet te verkrijgen. Het is mooi dat we de elektrische installatie uit konden breiden met een tweede accukamer, gevoed door 39 zonnepanelen en een windmolen.
Deze nieuwe voorziening voorziet de werkplaats van 230V/400V 50Hz stroom. Hierdoor verstoren het lassen en slijpen in de werkplaats niet langer verlichting in het ziekenhuis. Vanuit de nieuwe accukamer kan er ook stroom doorgevoerd worden naar de oude accukamer, waardoor bij langere perioden van donker weer er langer stroom beschikbaar is in het ziekenhuis. Tenslotte is er een kabel gelegd naar het gastenhuis (300m vanaf het ziekenhuis) Naast deze kabel is er ook een leiding gelegd om water uit de watertank bij het ziekenhuis (inhoud 100m3) ook beschikbaar te stellen aan het gastenhuis en de woningen eromheen. Dat is zeker nodig omdat de openbare waterleiding slecht functioneer en er daar al jaren geen stromend water meer is (het is hoger gelegen).

Zes weken in Haïti was best een lange tijd, maar we zijn blij dat we het mochten doen en hopen dat ons werk mag helpen om het ziekenhuis door te laten functioneren in de komende jaren.

Groet van Peter en Jaap.